5ος ΑΙΩΝΑΣ - Δ

Η γένεση της τραγωδίας, αλλά και η αρχή της κωμωδίας, τα στοιχεία δηλαδή που οδήγησαν στην δημιουργία του αρχαιοελληνικού δράματος, είναι ένα θέμα που απασχόλησε έντονα τους μελετητές,ήδη από τους αλεξανδρινούς χρόνους.
Οι χοροί και οι τελετές των πρωτόγονων λαών, είναι σίγουρα στοιχεία που τοποθετούνται στη βάση της γέννησης του δράματος, όμως εκδηλώσεις τέτοιου είδους εντοπίζονται σε πολλους λαούς, αλλά πουθενα δεν οδηγήθηκαν σε έργο δραματικής τέχνης όπως στην αρχαία Ελλάδα.
Ο Αριστοτέλης συνδέει την αρχή του διαλογικού στοιχείου με την εμφάνιση του κανονάρχου*12, αλλά και με το Σατυρικόν, που αποτελεί την προϊστορία του σατυρικού δράματος*13, ενώ άλλες πηγές αναφέρουν τον Αρίωνα, -ο οποίος έκανε μετατροπές στο οργιαστικό τραγούδι του Διονύσου, τον διθύραμβο-, ως «ευρετήν του τραγικού τρόπου».Το σατυρικό δράμα, αλλά και ο διθύραμβος βρίσκονται σε στενή σχέση με τη λατρεία του Διονύσου.
Αφιερωμένες στο θεό, γίνονταν στην Αθήνα, τέσσερεις γιορτές:
Τα Κατ’ Αγρούς Διονύσια [ή Μικρά Διονύσια], που λάμβαναν χώρα κατά τον μήνα *14 Ποσειδεώνα [Δεκέμβριος-Ιανουάριος].
Τα Λήναια, κατά τον μήνα Γαμηλιώνα [Ιανουάριος-Φεβρουάριος].
Τα Ανθεστήρια, τα οποία υποδιαιρούνταν σε τρείς γιορτές ,τα Πιθοίγια ,τους Χοάς , και τους Χύτρους.[Φεβρουάριος-Μάρτιος].
Τέλος τα Εν Αστυ Διονύσια ή Μεγάλα Διονύσια, κατά τον μήνα Ελαφηβολιώνα, γιορτή παράλληλη και ισότιμη με την αρχαία γιορτή τα Μεγάλα Παναθήναια *15.
Από τις τέσσερεις αυτές γιορτές, τα Λήναια και τα Μεγάλα Διονύσια ήταν συνδεδεμένα με το αρχαίο Δράμα, όπου διεξάγωνταν και οι δραματικοί αγώνες.
Αρχικά οι γιορτές του Διονύσου ήταν παράνομες, νομιμοποιήθηκαν επί τυρρανίας.
Στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου, η παράδοση των γιορτών δεν σταμάτησε.
Αναμφισβήτητα το θέατρο, -αρχικά τουλάχιστον-, δεν αποτελούσε για τους πολίτες μια εμπειρία όμοια μ’ αυτή της σημερινής εποχής, αλλά μια δραστηριότητα άμεσα συνδεδεμένη με την θρησκευτική λατρεία, μια εμπειρία με την οποία οι πολίτες είχαν στενούς δεσμούς, γιατί από χρόνο σε χρόνο συμμετείχαν σ΄αυτή ,όλοι με τη σειρά τους.

*12 • ΚΑΝΟΝΑΡΧΟΣ. Εκείνος που στέκεται αντιμέτωπος με το χορό και εισαγάγει το τραγούδι.
*13 • ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ. Εχει ευθυμη υπόθεση απ’ τις περιπέτειες του Διονύσου, με χορό Σατύρων.Ο Πρατίνας το τελειοποίησε δίνοντάς του έντεχνη μορφή.
*14 • ΜΗΝΕΣ Οι μήνες κατά την αρχαιότητα ήταν σεληνιακοί.
*15 • ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ Η μεγαλύτερη γιορτή των αρχαίων Αθηναίων, αφιερωμένη στην προστάτιδα της πόλης θεά Αθηνά.Τα Μεγ.Παν.τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια, -τα Μικρά κάθε χρόνο-,λάμβαναν μέρος θυσίες, αγώνες μουσικοί, αθλητικοί, ιππικοί κ.α. καθώς και λαμπαδηδρομίες.